Κ ι θ ά ρ α - Εισαγωγή στη μουσική του 20ου αιώνα

Οι μεγάλες αλλαγές που συνέβησαν στον 20ο αιώνα και κυρίως οι μεγάλες ανακαλύψεις σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής και οι θετικές αλλαγές που επέφεραν, έδωσαν στους συνθέτες τη δυνατότητα να αφομοιώνουν και να επεξεργάζονται οποιαδήποτε στοιχεία, γρηγορότερα και καλύτερα.

Ο 20ος αιώνας ακριβώς λόγω των πολλαπλών ερεθισμάτων έδωσε έμφαση στο συνθέτη σαν άτομο και στη μουσική του σαν προσωπικό στυλ.

Οι γενικότερες επίσης ανακατατάξεις είχαν αντίκτυπο και στην τονικότητα, στην αρμονία, στο ρυθμό, στα ηχοχρώματα και στο ύφος της μουσικής. Και φυσικά λόγω αυτών των αλλαγών άλλαξε και η επικοινωνιακή σχέση μουσικής-κοινού.

Ήδη από την εποχή των ρομαντικών έχει αρχίσει η μετάβαση στη σύγχρονη μουσική μέσω πχ της χρησιμοποίησης της μετατροπίας για τη μετάβαση στις μακρινές κλίμακες, μέσω της παράλληλης με τον ελάσσονα και μείζονα τρόπο χρήσης των μεσαιωνικών κι εξωτικών κλιμάκων ή μέσω της ολοένα και αυξανόμενης ευρύτητας στη δομή της φόρμας.

Η μουσική του 20ου αιώνα χαρακτηρίζεται από μια απέχθεια για οτιδήποτε πομπώδες και υπερβολικό χαρακτήριζε τη ρομαντική μουσική και προσπαθεί να είναι πιο κοντά στις καθημερινές αγωνίες του ανθρώπου.

Από τον Ντεμπυσσί και ύστερα, οι διάφοροι συνθέτες παύουν να στηρίζονται αποκλειστικά στις ελάσσονες και μείζονες κλίμακες και χρησιμοποιούν πολλές νέες όπως πχ τις αρχαίες ελληνικές, τις βυζαντινές, την πεντάφθογγη*.

Επίσης η μουσική του νέου αιώνα χαρακτηρίζεται και από την απελευθέρωση της τυραννίας του μέτρου αλλά και από μεγάλες ανακατατάξεις στον τομέα της αρμονίας. Τα νέα ακούσματα είναι εντελώς διαφορετικά καθώς οι αρμονικές συνηχήσεις παύουν να στηρίζονται στους κανόνες που ίσχυαν μέχρι τότε. Καταργείται η έννοια της τονικότητας και η παλιά λειτουργικότητα της αρμονίας. Σκληρές διάφωνες συγχορδίες ακολουθούν η μία την άλλη. Αλλά και στην μορφή δεν υπάρχει τίποτα το περιττό. Όλα πρέπει να είναι ουσιαστικά.

Άλλη μια σημαντική αλλαγή στη μουσική του 20ου αιώνα είναι και η εισαγωγή στην ορχήστρα νέων μουσικών οργάνων, κυρίων κρουστών αλλά και η εξαντλητική πολλές φορές χρησιμοποίηση της ανθρώπινης φωνής.

Ο 20ος αιώνας χαρακτηρίστηκε κυρίως από την εξεζητημένη πρόκληση, το πάθος για οποιαδήποτε αλλαγή αλλά και την επικράτηση του δόγματος ότι οτιδήποτε καινούριο είναι και σημαντικό. Αυτή όμως η λογική ήταν φυσικό να οδηγήσει πολλές φορές και σε αστάθεια αλλά και σε σύγχυση των μουσικών πραγμάτων.

*κλίμακα χωρίς ημιτόνια.

(Οι πληροφορίες για τα άρθρα της ιστορίας της μουσικής προέρχονται από την εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος και τη θεματική εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse)